پروژه‌های عمرانی همواره از بزرگ ترین و مهم ترین عملیات هایی هستند که با هدف پیشرفت کشور انجام شده و توانایی به انجام رساندن پروژه های عمرانی مزیت ویژه ای محسوب می گردد . انجام پروژه های عمرانی کار پیچیده ای بوده و نیازمند همکاری چندین تیم در زمینه های گوناگون با وظایف متفاوت است. یکی از این تیم‌ها کار نقشه برداری را به انجام می‌رسانند. در ادامه این مقاله درباره نقشه برداری صنعتی صحبت می کنیم و شما را با کلیات نقشه برداری صنعتی آشنا خواهیم کرد.
کاربرد نقشه برداری در صنعت
تعریف
به مجموعه ای از کارهای مرتبط با نقشه برداری، با هدف ارائه خدمات به گروه‌های کاری کارگاهی و یا گروه‌های نصاب صنعتی، نقشه برداری صنعتی گفته می‌شود. نقشه پروژه و عمل نقشه برداری صنعتی بر عهده مهندس نقشه بردار است. تنها بعد از نقشه برداری است که می‌توان عمل نصب ستون‌ها و تیرها و بتن ریزی و قالب بندی و آرماتور بندی راهبری و کنترل سازه ها و … را بدون مشکل و به صورت کاملاً دقیق و تخصصی انجام داد. نقشه برداری کار بسیار دقیقی است. به گونه‌ای که نیازمند دانش عمرانی بالا و همین طور ژئوماتیک قوی دارد. بنابراین در صورت نیاز به همکاری با یک نقشه بردار، حتما از افراد حرفه ای و با تجربه در این زمینه استفاده کنید.
در این میان، همان طور که گفتیم مهندس نقشه برداری فردی است که فرایند نقشه برداری را مدیریت می نماید و دارای مسئولیت بسیار بزرگی در این زمینه است. نقشه برداری صنعتی، در پروژه‌های بزرگ کاری نقش بسیار حائز اهمیتی دارد. به گونه‌ای که با انجام نقشه برداری صنعتی می توان برای مثال مختصات دقیق ماشین آلات صنعتی برای مونتاژ کردن را مشخص کرد.
کاربرد های نقشه برداری صنعتی
نقشه برداری صنعتی، برای نصب کردن ماشین آلات و همین طور خطوط تولید صنایع متفاوت کاربرد دارد. برای دریافت گواهی های مختلف و معتبر همانند ایزو، باید نقشه برداری صنعتی به صورت کامل و حرفه ای انجام گردد. پیاده کردن فوندانسیون، همین طور محل نصب بولت ها و صفحه ها و نصب کردن ماشین آلات به صورت دقیق و میلی متری، همینطور ترازیابی با دقت کم تر از میلی متر، نقشه برداری و پیاده سازی بسیار دقیق جرثقیل سقفی برای ابعاد مختلف سوله ها و بسیاری از عملیات مشابه دیگر، همگی نیازمند نقشه برداری صنعتی هستند.
نقشه برداری در زمینه احداث راه‌ها، احداث تونل، مترو، خطوط انتقال نیرو و آب و … نیز کاربرد بسیار مهمی دارد. همچنین برای اینکه بتوان یک پروژه را به صورت موفق اجرا کرد، مقدم بر هر عمل دیگری، نیاز به یک نقشه جامع و کامل احساس می شود. در اجرای یک پروژه بزرگ، اولین چیزی که باید به آن توجه کرد، نقشه برداری دقیق است و اسکلت های ساختمانی و سازه ها باید یک نقشه برداری کاملاً دقیق داشته باشند.
در صنعت ساختمان سازی نیز نقشه برداری کاربرد دقیق و گسترده‌ای دارد. به گونه ای که در تمام مراحل ساختمان سازی از آن استفاده می کنند. اجرا کردن پروژه های ساختمانی و معماری در تمام حوزه‌ها، همانند پروژه های مسکونی، پروژه های زیرساختی و تجاری و … نیازمند نقشه برداری صنعتی هستند.
مرحله طراحی و مطالعاتی نقشه برداری در یک پروژه ساختمانی، مرحله‌ای است که طی آن کارشناس نقشه بردار در نقشه ای که طراحی می کند، وضعیت کلی مانند تناسب آن با ملک های مجاور و حدود زمین آن، همین طور مقیاس های مختلف در ساخت و ساز را ارزیابی می کند. در مرحله خاک برداری و پایدار سازی پروژه های ساختمانی باید یک نقشه برداری دقیق وجود داشته باشد. هدف از این کار این است که پیمان کار و کارفرما از هرگونه احتمال خطر، آگاه باشد. همچنین در مرحله اجرای سازه و اسکلت نیز نقشه بردار نقش بسیار مهمی ایفا می کند. زیرا در این مرحله تمام اطلاعات لازم درباره یک ساختمان اجرا می شود.
نقش نقشه برداری در صنعت نفت
احداث اسکله‌های بارگیری مواد نفتی و همین طور محصولات پتروشیمی از پروژه‌های عظیمی هستند که نقشه برداری برای اجرای دقیق ساختمان سازه در مناطق خشک و همین طور مونتاژ آن ها در شرایط سخت آب و هوایی دارای اهمیت است. به همین دلیل، انجام کاملاً دقیق عملیات نقشه برداری در حین انجام پروژه بسیار مهم و کاربردی است.
گروه نقشه بردار صنعتی، در حین اجرای پروژه، وظیفه نظارت دقیق بر اجرای کوبش پایه ها در بستر سخت و مرجانی دریا، با شیب معین را دارند. این تیم همینطور ازبیلت را تهیه و ارتفاع بالای پایل آنها را کنترل می‌کنند. در این صورت می توان کپ پایل ها را به صورت تراز برقرار کرد. این تیم همین طور محل استقرار تای بیم ها بر روی کپ پایل را مشخص می‌کنند و محل دقیق ساپورت‌های تراس ها را نیز تعیین می‌کنند.
در نقشه برداری صنعتی چه اقداماتی صورت می‌گیرد؟
در نقشه برداری صنعتی به طور کل شامل اقداماتی است که بر اساس آنها و به صورت مرحله به مرحله، پروژه را به تدریج پیش می برند. به این صورت که در مرحله اول این کار، اطلاعاتی برای پروژه و بر اساس نیاز آن، جمع آوری می‌کنند و تحقیقات میدانی و مورد نیاز برای به انجام رسیدن صحیح کار، صورت می‌گیرد. تیم انجام دهنده نقشه برداری صنعتی تمام وسایل و دستگاه های مورد نیاز را تهیه و آنها را تست می‌کنند. در مرحله بعدی نقشه هایی از منطقه تهیه می گردد و بر اطلاعات پروژه افزوده می گردد.
برای انجام نقشه برداری صنعتی، در مرحله بعد نقاط مبنایی را در اطراف منطقه تهیه می کنند. در قدم بعد یک شبکه نقطه‌ای جی پی اس، ایجاد می کنند. این شبکه بر اساس نقاط مبنایی بنا گردیده است و اندازه گیری‌های لازم را از این طریق انجام می دهند. سپس محاسبات شبکه با استفاده از نرم افزارهای تخصصی توسط تیم حرفه‌ای انجام می‌گیرد. موقعیت نقاط گیرنده و نقطه‌های انفجاری را با توجه به اطلاعات اولیه‌ای که در دسترس قرار دارد، محاسبه می کنند. در مرحله بعدی نقطه‌های گیرنده به گروه‌هایی که به صورت عملیاتی در پروژه کار می کنند، ارائه می‌شود. هدف از این کار پیاده سازی این نقاط بر روی زمین است. همچنین قبل از لرزه نگاری، نقاط گفته شده بار دیگر در صورت از بین رفتن نیاز به پیاده سازی دارند.
نهایتاً مختصات نهایی نقاط را مشخص می کنند و آن ها را به قسمت کنترل کیفیت ارائه می دهند. در مراحل پایانی، نقشه کامل عملیات تهیه و به گروه‌های مختلف پروژه ارائه می گردد. همچنین در هنگام کار، گزارشات روزانه و ماهیانه به روسای مناطق و اداره‌های نقشه برداری، ارائه می گردد. سپس گزارش نهایی به همراه مختصات کلیه نقاط به صورت کاملاً برنامه‌ریزی شده و منظم تهیه و تنظیم می‌شوند. باید خاطر نشان کرد که در طول پروژه، همکاری های مداوم و متوالی برای طراحی و انجام نقشه برداری، از اقدامات لازم و ضروری به حساب می آید.
تجهیزات مورد استفاده برای نقشه برداری
جمع بندی
نقشه برداری صنعتی، یکی از مراحل انجام پروژه‌های کاری عظیم همانند پروژه پرس سایپا و یا پروژه های بزرگ نفتی است که حین انجام، این پروژه‌ها نیازمند دقت بسیار زیادی هستند. نقشه برداری معمولاً دارای مراحل بسیاری است و وجود یک تیم قوی و حرفه ای در این زمینه از ضروریات است.
در این مقاله، به صورت مختصر درباره نقشه‌برداری صنعتی اطلاعاتی در اختیار مخاطبین قرار گرفت. همچنین ماهیت این موضوع و همین طور کاربردهای آن و اهمیت آن در صنعت نفت، همین طور مراحل و چگونگی انجام آن مورد بررسی قرار گرفت.